Depremlere karşı alınabilecek en önemli tedbir olarak kentsel dönüşüm görülüyor. Ülke genelinde 6.7 milyon riskli konut yenilenmeyi beklerken bu riskli evlerden biri de sizin eviniz olabilir. Bu nedenle vatandaşların vakit kaybetmeden binalarının dayanıklılığını ölçmek için Risk tespiti yaptırmaları gerekiyor. Aşağıda yer alan 7 maddeden biri eğer sizin yapınız için geçerliyse tespit ve yapılacak dönüşümle can kaybının önüne geçebilir.
İşte vatandaşların dikkat etmesi gereken o maddeler
1- Oturduğunuz bina, 1999 yılında önce yapıldıysa
2- Oturduğunuz bina, projesiz ve ruhsatsız yapıldıysa
3- Oturduğunuz binanın inşaatında hazır beton kullanılmadıysa
4- Oturduğunuz binadan daha önce alınmış karot beton dayanımı C1O altındaysa
5- Oturduğunuz binanın kolon ve kirişlerinde çatlaklar varsa
6- Oturduğunuz binanın bodrum katında rutubet, kolon demirlerinde paslanma, betonda deniz kabukları varsa
7- Oturduğunuz bina; dere yatağı, dolgudaysa
Bu özellikleri taşıyan binaların riskli olma ihtimali bulunuyor.
Resmi olmayan ‘özel’ bir raporla binasının durumuna baktırmak isteyen vatandaşlar, ‘deprem dayanıklılık raporu’ hazırlatıyor. Malikler, ortak bir karar alarak özel bir şirkete başvurup ortalama 1 haftada binasının durumunu görebiliyor. Yapılan incelemenin ardından hazırlanan raporda çıkan sonuç sadece ‘o binada yaşayanlarla’ paylaşılıyor. Raporun olumsuz çıkarak evinin riskli olarak görülmesi ve hemen yıkılmasından çekinen vatandaşlar ağırlıklı olarak bu yolu tercih ediyor.
‘Riskli yapı tespiti’ ise farklı ve geri dönüşü olmayan bir süreç. Çünkü oturduğunuz binaya riskli raporu çıkarılırsa tapuya işleniyor ve binanın yıkım işlemi gerçekleştiriliyor. Bunun için vatandaşlar bakanlık tarafından lisanslandırılmış kurum ve kuruluşlara riskli yapı tespiti yaptırılabiliyor. Lisanslandırılmış kurumların listesi de Bakanlığın internet sitesinde yer alıyor. Risk tespiti için tek bir hak sahibi gerekli süreci başlatabiliyor. Binada yer alan maliklerden biri; dilekçe, tapu durum belgesi ve kimlik fotokopisi ile söz konusu kurum ve kuruluşlara başvuru yapıyor. Yapılan incelemelerin ardından riskli olduğu tespit edilen yapılar, tespiti yapan kurum tarafından Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’ne bildiriliyor. Tespiti yapılan binanın riskli olduğu tapuya işlenirken hak sahibine de tebliğ ediliyor. Yapılan tebligatta; riskli yapının bulunduğu yerdeki müdürlüğe gidilerek dilekçe ile itiraz edilebileceği, aksi takdirde tebligat tarihinden itibaren idarece 60 günden az olmamak üzere belirlenen süre içinde yapının yıktırılması gerektiği de belirtiliyor.
60 günlük süre tebligattan sonra ya da itiraz söz konusu ise itiraz sürecinin sona ermesinden sonra işletiliyor. Riskli yapı, malikleri tarafından yıktırılmamışsa, yapının idari makamlarca yıktırılacağı belirtilerek, maliklere 30 günden az olmak kaydıyla ek süre tanınıyor. Bu süre sonunda da riskli yapıların maliklerince yıktırılmaması halinde, kurumlardan riskli yapılara elektrik, su ve doğal gaz verilmemesi ve verilen hizmetlerin durdurulması isteniyor. Riskli yapıların insandan ve eşyadan tahliyesi ile yıktırma işlemleri, mülki amirler tarafından sağlanacak kolluk kuvveti desteği ile idarece yapılıyor veya yaptırılıyor. Yıktırılamayan yapılar Bakanlıkça veya il müdürlüklerince yıkılıyor veya yıktırılıyor. Bu yıktırmanın masraflarından malikler hisseleri oranında sorumlu oluyor.